Με αφορμή μια απόπειρα βιασμού στη Πανεπιστημιούπολη

…από αυτές που ακούγονται τουλάχιστον 

Πριν μερικές εβδομάδες στην πανεπιστημιούπολη έγινε απόπειρα βιασμού. Το μοτίβο διαχείρισης λίγο-πολύ γνωστό, το συμβάν αποκόπηκε από τα πραγματικά του αίτια και μετατράπηκε σε αφορμή για ένα ακόμη ρατσιστικό παραλήρημα, καθώς ο δράστης της απόπειρας ήταν μετανάστης, έτσι στο πλαίσιο της διατήρησης του φαντασιακού που θέλει τον εθνικό κορμό «καθαρό» ο βιαστής κατασκευάζεται σαν ετερότητα. Σύμφωνα με την εκάστοτε περίπτωση, είτε γίνεται επίκληση σε μια μειονοτική ταυτότητα του θύτη (στην προκειμένη αυτή του μετανάστη), είτε κατασκευάζεται κάποια άλλη (π.χ. ψυχοπαθής,ανώμαλος, τρελός). Άλλες φορές πάλι η ευθύνη μετατοπίζεται στο θύμα ή στην τελική ο βιασμός δεν αναγνωρίζεται καν ως τέτοιος. Συνήθως, αυτές οι ρητορικές επιστρατεύονται συνδυαστικά ανάλογα με τις ταυτότητες και τα προνόμια που φέρουν τόσο ο θύτης όσο και το θύμα (ταξικά, φυλετικά κλπ).

Εμείς, όμως, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ο βιασμός δεν είναι μια αποκλίνουσα συμπεριφορά από τη κοινωνική νόρμα αλλά αποτελεί τον κανόνα της πατριαρχικής κοινωνίας. Τα σώματα μας αντιμετωπίζονται συνεχώς σαν αντανάκλαση των αντρικών επιθυμιών. Σε όλη τη διάρκεια της καθημερινότητάς μας βιώνουμε την αντικειμενοποίηση τους με βλέμματα που μας αξιολογούν για το πόσο άξιες είμαστε να ικανοποιήσουμε τις αντρικές φαντασιώσεις, με ανεπιθύμητα σχόλια και παραβιαστικά αγγίγματα. Ταυτόχρονα, γυναικοκτονίες, βιασμοί και ποικίλες εκφάνσεις πατριαρχικής βίας τείνουν να αποτελούν κανονικότητα, να φυσικοποιούνται, να απόπολιτικοποιούνται και να μετατίθενται στο τομέα του «προσωπικού». Ο αυταρχισμός, η “ασυγκράτητη” σεξουαλικότητα και η επιβολή αποτελούν δομικά και απαραίτητα στοιχεία για τη διαμόρφωση της κυρίαρχης αρρενωπότητας. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, το καμάκι, ο τσαμπουκάς, το να μην αφήνεις τη γυναίκα σου να κάνει και πολλά πολλά, το να «θολώνεις» όταν θίγεται η αντρική σου τιμή και να μην λογαριάζεις τίποτα αποτελούν θετικά και άκρως επιθυμητά στοιχεία για τη φιγούρα του άντρα,  ο οποίος γαλουχείται από μικρή ηλικία με αυτές τις αρχές. Δηλαδή, με όλο το ζόφο του σεξισμού και της ομοφοβίας.

Παράλληλα, οι κοπέλες μαθαίνουν από νωρίς ότι δεν πρέπει να προκαλούν αυτή την αχαλίνωτη αντρική ορμή, δηλαδή, ότι πρέπει να προσέχουν τι φοράνε, πού κυκλοφορούν, πώς κινούνται και φλερτάρουν, τί και πόσο πίνουν, με πόσους κάνουν σεξ κλπ κλπ. Εν ολίγοις, φτάνουν στο σημείο να περιφρουρούν ολόκληρη την ύπαρξη τους, να ενοχοποιούν το ίδιο τους το σώμα σαν υπεύθυνο για κάθε σεξιστική συμπεριφορά που ενδεχομένως να δεχτεί. Επιπλέον, τους στερείται το δικαίωμα να ορίσουν οι ίδιες τον βιασμό τους αφού σπάνια ένας βιασμός αναγνωρίζεται ως τέτοιος, τόσο νομικά όσο και  κοινωνικά. Μάλιστα, πιθανότερο είναι να βρεθούν οι ίδιες στη θέση του κατηγορούμενου, γεγονός που κάνει τους περισσότερους βιασμούς να μην καταγγέλλονται καν. Όπως για παραδειγμα είναι οι περιπτώσεις που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο μιας σχέσης,  όπου ο βιασμός παίρνει ακόμη μεγαλύτερη ηθική νομιμοποίηση (όταν δηλαδή ο θύτης είναι σύζυγος, γκόμενος, πρώην κλπ).Αναλογιζόμενες, ακόμη, ότι οι βιασμοί που πραγματοποιούνται από τον στερεοτυπικό βιαστή στο σοκάκι αποτελούν ένα πολύ μικρό ποσοστό των κρουσμάτων, καταλαβαίνουμε ότι οι περισσότεροι βιαστές έχουν στη διάθεση τους μεγάλη ευχέρεια να κρυφτούν. Ευχέρεια που τους προσφέρει το ίδιο το σύστημα, καθώς η πατριαρχία, όπως έχει διαμορφωθεί στον σύγχρονο καπιταλισμό, έχει αποτελέσει αναπόσπαστο συστατικό μέρος της εδραίωσης και της κοινωνικής αναπαραγωγής του. Δεν είναι άλλωστε κρυφή η στενή σχέση αλληλοτροφοδότησης αυτών των δύο. Η υποτίμηση της γυναικείας υπόστασης είναι μια σημαντική εκφάνση συστημικής καταπίεσης και συμβάλλει στην αντικειμενοποίηση των γυναικών και στη δημιουργία και διαιώνιση επιβαρυντικών καταστάσεων και καταπιεστικών συμπεριφορών εις βάρος τους. Κάποιες μόνο απο τις μορφές της συστημικής αυτής καταπίεσης είναι η υποτίμηση της γυναικείας εργατικής δύναμης, η δημιουργία πατριαρχικών προτύπων ομορφιάς και η σύνδεση τους με τη γυναικεία ταυτότητα, ο έλεγχος των γυναικείων σωμάτων,η αντιμετώπιση τους ως αναπαραγωγικές μηχανές, αλλά και γενικότερα η συνεχής καταπίεση της σεξουαλικότητας τους. Οι συνέπειες των μορφών αυτών, εντός του ταξικά διαχωρισμένου και ιεραρχικά θεσμισμένου status quo, αποκρυσταλλώνονται σε παραδείγματα αφεντικών που παρενοχλούν σεξουαλικά εργαζόμενες, καθηγητών που γλυκοκοιτάζουν φοιτήτριες πίσω από τις κλειστές πόρτες των γραφείων τους και μπάτσων που καταχρώνται την εξουσία τους με σκοπο την ικανοποίηση των σεξουαλικών  τους ορέξεων.

Εμείς, λοιπόν, αντιλαμβανόμαστε ότι βρισκόμαστε αντιμέτωπες με μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία όπου ο σεξισμός έχει διαποτίσει κάθε πτυχή της (δομές, θεσμούς καθώς και το μικροεπίπεδο των διαπροσωπικών σχέσεων). Αναγνωρίζουμε, επίσης, ότι έχει σαν αρχές της τον ατομοκεντρισμό, την προσωπική ανέλιξη και  την υπαγωγή των συστηματικών καταπιέσεων σε μεμονωμένα προβλήματα. Σε αυτό το πλαίσιο επιλέγουμε να πολιτικοποιήσουμε τα βιώματα μας και να συλλογικοποιήσουμε τη δράση μας ώστε καμία να μην αισθάνεται φόβο και ώστε κανένας να μην τολμάει να απλώσει χέρι πάνω μας. Στις σχολές, στις δουλειές στα λεωφορεία, στις γειτονιές και όπου γουστάρουμε να κυκλοφορούμε θέλουμε να είμαστε ελεύθερες και όχι γενναίες sellmyhousefast. Να αφήσουμε τις φωνές μας να σπάσουν την σιωπή, που γυρνάει τον τροχό της καταπίεσης και υποτίμησης μας. Να καταστρέψουμε την πατριαρχία που περιμένει σε κάθε γωνία της καθημερινότητας μας και να πούμε σε κάθε καταπιεσμένη που ασφυκτιά στα στενά όρια της ελευθερίας της: δεν είσαι η μόνη, δεν είσαι μόνη.